Reklamy świetlne stanowią atrakcyjną formę promocji w przestrzeni publicznej, jednak ich montaż i eksploatacja muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami prawnymi. Z uwagi na potencjalny wpływ reklam świetlnych na bezpieczeństwo ruchu drogowego, estetykę krajobrazu oraz komfort życia mieszkańców, ustawodawca wprowadził szereg regulacji. Są one zapisane w różnych aktach prawnych, a każdy z nich wyznacza odrębne zasady dotyczące sytuowania reklam świetlnych, ich intensywności, wymagań technicznych oraz formalności związanych z uzyskaniem zgód i pozwoleń. W artykule omówimy kluczowe przepisy, na które należy zwrócić uwagę, aby uniknąć sankcji prawnych oraz zrealizować reklamę w sposób bezpieczny i zgodny z zasadami.
Reklama świetlna to rodzaj reklamy wizualnej, która wykorzystuje podświetlenie lub technologię LED, aby zwiększyć widoczność, szczególnie w nocy lub w miejscach o słabym oświetleniu. Stosowana często na zewnątrz, przyciąga uwagę przechodniów i kierowców dzięki intensywnemu oświetleniu, co sprawia, że jest widoczna z dużych odległości. Występuje w różnych formach, takich jak kasetony świetlne (podświetlane tablice z logo firmy), litery przestrzenne LED, neony tworzące jasne napisy lub grafiki oraz ekrany LED wyświetlające dynamiczne treści. Reklama świetlna zwiększa rozpoznawalność marki, a jej obecność w miejscach o dużym natężeniu ruchu, jak centra handlowe czy ulice handlowe, skutecznie przyciąga wzrok potencjalnych klientów. Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej na ten temat, przeczytaj tekst pt.: Reklama świetlna, co musisz o niej wiedzieć?
Reklamy świetlne w przestrzeni publicznej w Polsce podlegają regulacjom prawnym mającym na celu zapewnienie bezpieczeństwa oraz estetyki otoczenia. Przepisy dotyczące zasad umieszczania reklam, w tym reklam świetlnych znajdziemy zarówno w prawie budowlanym, jak i prawie o ruchu drogowym. Ale nie tylko tam. Jeżeli chcesz reklamować swoją firmę i chcesz to robić zgodnie z prawem, warto wiedzieć, gdzie szukać regulacji prawnych w tej kwestii.
Akt prawny: USTAWA z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych
Czego dotyczy: Reguluje kwestie związane z umieszczaniem reklam, w tym reklam świetlnych, w pobliżu dróg publicznych. Reklamy te, umieszczone w pasie drogowym nie mogą wyświetlać ruchomych obrazów oraz efektów wizualnych i przerw między kolejnymi informacjami. Prz czym minimalny czas prezentacji jednej informacji wizualnej musi przekraczać 10 sekund.
Akt prawny: USTAWA z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym
Czego dotyczy: Umieszczanie reklam, wymaga zezwolenia zarządcy drogi w formie decyzji administracyjnej. Reklamy mogą być usytuowane w odległości co najmniej 10 metrów od zewnętrznej krawędzi jezdni na terenie zabudowy i w odległości 25 metrów poza terenem zabudowy. Zabrania się umieszczania na drodze, lub w jej pobliżu urządzeń wysyłających lub odbijających światło w sposób powodujący oślepienie albo wprowadzających w błąd uczestników ruchu. W związku z tym reklamy świetlne muszą być projektowane i instalowane w sposób, który nie będzie powodował zagrożenia na drodze.
Akt prawny: USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
Czego dotyczy: Montaż tablic i urządzeń reklamowych wymaga zgłoszenia lub pozwolenia na budowę, w zależności od specyfiki instalacji i jej lokalizacji. Zgodnie z przepisami Prawa budowlanego, reklamy podświetlane umiejscowione poza obszarem zabudowanym wymagają pozwolenia na budowę. Natomiast instalacja tablic i urządzeń reklamowych (z wyjątkiem reklam świetlnych poza obszarem zabudowanym) wymaga jedynie zgłoszenia. W przypadku reklamy, która jest uznana za obiekt budowlany, a także reklamy trwale związanej z gruntem, wymagane jest pozwolenie, niezależnie od rodzaju oświetlenia i miejsca montażu. Przy zgłoszeniu należy podać rodzaj i sposób instalacji oraz termin rozpoczęcia robót.
Akt prawny: USTAWA z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Czego dotyczy: Reguluje zasady tworzenia i zarządzania przestrzenią w Polsce, zapewniając zrównoważony rozwój obszarów miejskich, wiejskich i przemysłowych. Jej główne cele obejmują ochronę ładu przestrzennego, harmonijny rozwój terenów oraz zapewnienie zgodności planów zagospodarowania z interesem publicznym. Ustawa określa, m.in. warunki dla lokalizacji obiektów reklamowych – w tym reklam świetlnych, w celu ograniczenia ich negatywnego wpływu na krajobraz i estetykę. Więcej na ten temat, dowiesz się z dalszej części tekstu.
Akt prawny: USTAWA z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Czego dotyczy: Jej celem jest zabezpieczenie i zachowanie zabytków oraz miejsc o szczególnym znaczeniu historycznym, artystycznym lub naukowym. Umieszczenie reklam na obiektach wpisanych do rejestru zabytków wymaga uzyskania pozwolenia od wojewódzkiego konserwatora zabytków. Dotyczy to zarówno samych budynków, jak i przestrzeni objętych ochroną konserwatorską. Każda reklama musi być zgodna z charakterem zabytku i nie może negatywnie wpływać na jego walory estetyczne czy historyczne oraz naruszać struktury zabytku ani prowadzić do jego uszkodzenia.
Zgodnie z przepisami Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, samorządy lokalne mogą kontrolować zasady umieszczania tego typu reklam na swoim terenie, aby zapewnić estetykę i harmonię w przestrzeni publicznej.
Jednym z głównych narzędzi, jakimi dysponują samorządy, są tzw. uchwały krajobrazowe. Uchwały te pozwalają lokalnym władzom na ustalanie szczegółowych zasad sytuowania reklam, w tym ledowych tablic i ekranów. Dzięki nim mogą określić, gdzie oraz w jaki sposób wolno umieszczać reklamy świetlne, by nie zaburzały wyglądu przestrzeni miejskiej i nie stanowiły zagrożenia dla bezpieczeństwa drogowego. W praktyce uchwały krajobrazowe mogą zawierać wytyczne dotyczące wielkości reklam świetlnych, ich natężenia świetlnego oraz minimalnych odległości od ważnych miejsc, takich jak zabytki, skrzyżowania czy budynki mieszkalne. Samorządy mogą także regulować, jakie materiały można wykorzystywać do konstrukcji reklam oraz określać, w jakich godzinach mogą one być podświetlane.
Takie przepisy mają na celu zapobieganie tzw. zaśmiecaniu wizualnemu miast i miejscowości oraz zapewnienie, że reklamy nie będą negatywnie wpływać na komfort życia mieszkańców. Nadmiar jasnych, migających obrazów może być uciążliwy, szczególnie dla osób mieszkających w pobliżu intensywnie oświetlonych reklam, a także stanowić potencjalne zagrożenie na drogach, rozpraszając kierowców. Z tego powodu uchwały krajobrazowe pozwalają na zbalansowanie potrzeb reklamodawców z dbałością o estetykę i bezpieczeństwo przestrzeni publicznej.
Przed montażem reklamy LED warto dokładnie zapoznać się z lokalnymi regulacjami, aby uniknąć konieczności późniejszych zmian, a nawet demontażu instalacji. Złamanie przepisów może wiązać się z karami finansowymi, które są naliczane za każdy dzień niezgodności reklamy z uchwałą krajobrazową, a także z wymogiem dostosowania instalacji do wytycznych lub jej całkowitego usunięcia. Dla reklamodawców oznacza to konieczność szczegółowego planowania, uwzględnienia estetyki lokalnej oraz dokładnej analizy przepisów, co pozwala na odpowiedzialne korzystanie z potencjału reklamy świetlnej bez ryzyka naruszenia zasad dotyczących ładu przestrzennego.
Każde miasto może mieć nieco inne podejście do kwestii reklamy świetlnej w przestrzeni publicznej, co sprawia, że przepisy regulujące jej umieszczanie różnią się zależnie od regionu. Wynika to przede wszystkim z możliwości, jakie dają lokalnym władzom tzw. uchwały krajobrazowe, pozwalające szczegółowo określać zasady sytuowania reklam na danym obszarze. Dzięki temu władze miast mogą dostosować regulacje do specyfiki miejsca, dbając o estetykę, historyczny charakter zabudowy, a także komfort i bezpieczeństwo mieszkańców.
W większych miastach, takich jak Warszawa, Gdańsk czy Kraków, przepisy dotyczące reklam świetlnych są zazwyczaj bardziej restrykcyjne, szczególnie w centrach i na terenach objętych ochroną konserwatorską. W tych miejscach uchwały krajobrazowe często zakazują montażu dużych, migających reklam LED, które mogłyby dominować nad architekturą historyczną lub rozpraszać kierowców. W miastach tych ustala się również limity intensywności oświetlenia, aby zminimalizować efekt „zanieczyszczenia świetlnego,” co jest szczególnie ważne w pobliżu miejsc zamieszkania. Reklamy LED mogą być też ograniczone godzinowo, tak aby zmniejszyć ich wpływ na otoczenie w porze nocnej.
Z kolei w mniejszych miastach, gdzie przestrzeń nie jest tak intensywnie zabudowana, podejście do reklam świetlnych bywa bardziej elastyczne. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego mogą dopuszczać większą swobodę w umieszczaniu reklam, szczególnie w obszarach handlowych lub przy głównych arteriach, gdzie reklamy przyciągają klientów i wspierają lokalny biznes. Przykładowo, w miastach o charakterze turystycznym, jak Zakopane, reklamy świetlne mogą być jednak ograniczone, by zachować lokalny charakter i walory krajobrazowe, zwłaszcza w pobliżu parków narodowych i terenów chronionych.
Jeśli reklama nie wymaga pozwolenia na budowę, należy dokonać zgłoszenia w odpowiednim organie administracji architektoniczno-budowlanej. W zgłoszeniu należy określić rodzaj, zakres, miejsce i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia dołącza się m.in. oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz odpowiednie szkice lub rysunki. W przypadku reklam świetlnych poza obszarem zabudowanym konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę. W tym celu należy złożyć wniosek wraz z wymaganymi dokumentami, takimi jak projekt budowlany, do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej.
Jeśli planujesz umieścić reklamę w pasie drogowym lub w jego pobliżu, musisz uzyskać zgodę zarządcy drogi. Wniosek o wydanie zezwolenia na lokalizację w pasie drogowym obiektów budowlanych, urządzeń lub reklam składa się do zarządcy drogi właściwego ze względu na kategorię drogi oraz jej lokalizację.
W niektórych gminach obowiązują tzw. uchwały krajobrazowe, które precyzują zasady sytuowania reklam na danym terenie. Przed instalacją reklamy świetlnej warto zapoznać się z lokalnymi przepisami, aby dostosować projekt do obowiązujących wymogów. Warto poświęcić czas na konsultację z lokalnym urzędem lub specjalistą w zakresie prawa budowlanego, aby upewnić się, że wszystkie procedury zostały prawidłowo przeprowadzone.
Jeśli planujesz umieścić reklamę na obiekcie wpisanym do rejestru zabytków, konieczne jest uzyskanie pozwolenia od wojewódzkiego konserwatora zabytków. Wniosek powinien zawierać szczegółowy opis nośnika oraz sposobu montażu wraz z informacjami na temat ingerencji w zabytkową powierzchnię.
W Polsce przepisy dotyczące jasności i rozmiaru reklam LED są regulowane przez różne akty prawne oraz lokalne uchwały. W praktyce oznacza to, że przed instalacją reklamy LED należy:
Bezpieczeństwo w kontekście reklamy LED odnosi się głównie do ochrony uczestników ruchu drogowego oraz komfortu osób mieszkających lub przebywających w pobliżu instalacji. Reklamy świetlne, szczególnie ta o dużej jasności i intensywnie zmieniających się obrazach, mogą łatwo rozpraszać kierowców, co stanowi potencjalne zagrożenie na drogach. Dlatego istotne jest, aby reklamodawcy upewnili się, że instalacja nie powoduje ryzyka oślepienia kierowców, zwłaszcza w pobliżu skrzyżowań, zakrętów oraz przejść dla pieszych. Przepisy mogą wymagać, aby wyświetlane treści były statyczne lub zmieniały się z częstotliwością nieprzekraczającą 10 sekund. Dzięki temu reklama pozostaje czytelna, ale nie stanowi zagrożenia na drodze.
Ważnym aspektem jest także odpowiednie ustawienie kąta wyświetlacza i skierowanie światła, aby ograniczyć jego oddziaływanie na sąsiednie budynki i uniknąć zanieczyszczenia świetlnego, które mogłoby zakłócić komfort życia mieszkańców. Reklamodawcy powinni stosować technologie automatycznej regulacji jasności, które dostosowują natężenie światła do poziomu oświetlenia naturalnego, co nie tylko zwiększa bezpieczeństwo, ale również zmniejsza zużycie energii.
Obecnie w polskim prawie brak jest jednoznacznych, szczegółowych regulacji dotyczących dopuszczalnego natężenia światła emitowanego przez reklamy świetlne umieszczane przy drogach i skrzyżowaniach. Ustawa o drogach publicznych oraz Prawo o ruchu drogowym zawierają ogólne przepisy mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Na przykład, art. 45 ust. 1 pkt 7 Prawa o ruchu drogowym zabrania umieszczania na drodze lub w jej pobliżu urządzeń wysyłających, lub odbijających światło w sposób powodujący oślepienie albo wprowadzających w błąd uczestników ruchu.
Chociaż brak jest konkretnych wartości liczbowych dotyczących natężenia światła, zaleca się, aby reklamy były projektowane i instalowane w sposób minimalizujący ryzyko negatywnego wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego. W niektórych przypadkach lokalne przepisy, takie jak uchwały krajobrazowe, mogą wprowadzać dodatkowe ograniczenia dotyczące reklam świetlnych. Dlatego przed instalacją takiej reklamy warto skonsultować się z lokalnym zarządcą drogi lub odpowiednim urzędem, aby upewnić się, że planowana instalacja spełnia wszystkie obowiązujące wymogi prawne i nie stanowi zagrożenia dla uczestników ruchu.
| Aspekt | Szczegóły |
|---|---|
| Pozwolenie na instalację reklamy |
|
| Lokalizacja w pasie drogowym |
|
| Regulacje lokalne |
|
| Reklama na obiektach zabytkowych |
|
| Ograniczenia dotyczące reklam LED |
|
| Bezpieczeństwo |
|
| Aspekty ekologiczne |
|
| Konsekwencje prawne |
|
Reklamy świetlne, choć skuteczne w przyciąganiu uwagi, mogą negatywnie wpływać na środowisko, przyczyniając się do zanieczyszczenia światłem. W Polsce brak jest szczegółowych przepisów prawnych bezpośrednio regulujących aspekty ekologiczne związane z reklamami świetlnymi. Jednak niektóre akty prawne oraz inicjatywy samorządowe poruszają tę kwestię. Choć emisja światła nie jest bezpośrednio uregulowana w krajowych przepisach dotyczących ochrony środowiska, art. 80 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska wskazuje, że reklama lub inny rodzaj promocji towaru, lub usługi nie powinny zawierać treści propagujących model konsumpcji sprzeczny z zasadami ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Rada Reklamy w swoim Kodeksie Etyki Reklamy podkreśla, że przekazy reklamowe nie powinny nadużywać zaufania odbiorców ani wykorzystywać ich braku doświadczenia lub wiedzy. W kontekście reklam świetlnych oznacza to unikanie działań, które mogłyby wprowadzać konsumentów w błąd co do ekologiczności produktów lub usług. Problem zanieczyszczenia światłem jest coraz częściej poruszany w debacie publicznej. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na brak kompleksowych regulacji w tym zakresie, podkreślając potrzebę wprowadzenia przepisów ograniczających negatywne skutki nadmiernego oświetlenia, w tym pochodzącego z reklam świetlnych.
Podsumowując, choć brak jest w Polsce szczegółowych przepisów bezpośrednio regulujących aspekty ekologiczne reklam świetlnych, istnieją ogólne normy oraz inicjatywy lokalne mające na celu ograniczenie ich negatywnego wpływu na środowisko.
Nieprzestrzeganie przepisów dotyczących reklamy świetlnej może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych, obejmujących zarówno sankcje finansowe, jak i administracyjne. Zgodnie z art. 37d ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, umieszczenie tablicy reklamowej lub urządzenia reklamowego niezgodnie z przepisami uchwały krajobrazowej skutkuje nałożeniem kary pieniężnej. Wysokość kary oblicza się jako iloczyn pola powierzchni reklamy (w metrach kwadratowych) oraz 40-krotności uchwalonej przez radę gminy stawki części zmiennej opłaty reklamowej, powiększony o 40-krotność stawki części stałej tej opłaty, za każdy dzień niezgodności.
Organ administracji może wydać decyzję nakazującą dostosowanie reklamy do obowiązujących przepisów lub jej usunięcie. Decyzja ta podlega natychmiastowemu wykonaniu, co oznacza, że przedsiębiorca musi niezwłocznie podjąć działania w celu usunięcia naruszeń.
W niektórych przypadkach nielegalne umieszczenie reklamy może stanowić wykroczenie. Na przykład, umieszczenie reklamy na obiekcie wpisanym do rejestru zabytków bez zgody konserwatora zabytków podlega karze grzywny. Naruszenie przepisów dotyczących reklamy może skutkować roszczeniami odszkodowawczymi ze strony osób trzecich, zwłaszcza jeśli nielegalna reklama spowodowała szkody.
Aby uniknąć powyższych konsekwencji, przed instalacją reklamy świetlnej należy dokładnie zapoznać się z obowiązującymi przepisami prawa miejscowego oraz uzyskać wszelkie niezbędne zgody i pozwolenia. W razie wątpliwości warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie reklamy.
Mimo że na pierwszy rzut oka wymagania prawne odnośnie reklam, w tym świetlnych mogą wydawać się bardzo skomplikowane, w praktyce nie jest to aż takie trudne. Reklama świetlna to skuteczny sposób na promocję, po który sięga coraz więcej firm, jeżeli zastanawiasz się nad jej wykorzystaniem, więcej na ten temat przeczytasz na naszym blogu: Zalety reklamy świetlnej — czyli jak przyciągnąć więcej klientów?
Źródła:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19850140060/U/D19850060Lj.pdf
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970980602/U/D19970602Lj.pdf
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20030800717/U/D20030717Lj.pdf
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20031621568/U/D20031568Lj.pdf
https://lexlege.pl/prawo-budowlane/art-29/
https://lexlege.pl/ustawa-o-planowaniu-i-zagospodarowaniu-przestrzennym/art-37d/
https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00804
Komentarze (0)